周期函数的傅里叶级数以及非周期函数的傅里叶变换推导(版二)

1.三角级数

傅里叶认为周期为T的任何函数\(f(t)\)都可以用一系列周期为T的正弦函数组成的级数来表示

\[f(t)=A_{0}+\sum_{n=1}^{\infty}A_{n}\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}+\varphi_{n}\right) \tag{1.1} \]

上式中\(t\)是变量,其他都是常数。这也是所谓的谐波分析,其中\(A_{0}\)称为f(t)的直流分量;\(A_{1}\text{sin}(\frac{2\pi}{T} t + \varphi_{1})\)则是一次谐波(基波);而\(A_{2}\sin(2\cdot\frac{2\pi}{T} t + \varphi_{2}), A_{3}\sin(3\cdot\frac{2\pi}{T} t + \varphi_{3}),\cdots\)依次是二次谐波,三次谐波,等等。
将上式中的三角函数展开有:

\[A_{n}\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}+\varphi_{n}\right)=A_{n}\left[\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)\cos\varphi_{n} + \cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)\sin\varphi_{n}\right] \]

令:\(a_{n}=A_{n}\sin\varphi_{n}, b_{n}=A_{n}\cos\varphi_{n}\),可以得到:

\[A_{n}\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}+\varphi_{n}\right)=a_{n}\cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)+b_{n}\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}\right) \tag{1.2} \]

将式\((1.2)\)带入到式\((1.1)\),并且令\(\frac{a_{0}}{2}=A_{0}\)可以得到

\[f(t)=\frac{a_{0}}{2}+\sum_{n=1}^{\infty}\left[a_{n}\cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)+b_{n}\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)\right] \tag{1.3} \]

这就是三角级数。其中\(a_{0},a_{n},b_{n},n=1,2,3,\cdots\)都是常数。接下来讨论,怎么计算它们。

2. 三角函数系的正交性

所谓的三角函数系

\[\begin{aligned} 0\rightarrow&\sin\left(\frac{2\pi \cdot 0t}{T}\right), &1\rightarrow \cos\left(\frac{2\pi \cdot 0t}{T}\right),\\ &\cos \left(\frac{2\pi \cdot 1t}{T}\right), &\sin\left(\frac{2\pi \cdot 1t}{T}\right), \\ &\cos\left(\frac{2\pi \cdot 2t}{T}\right), &\sin\left(\frac{2\pi \cdot 2t}{T}\right),\\ &\vdots &\vdots\\ &\cos\left(\frac{2\pi \cdot nt}{T}\right), &\sin\left(\frac{2\pi \cdot nt}{T}\right) \end{aligned} \tag{2.1}\]

在区间\([t_{0}+kT,t_{0}+(k+1)T],k\in Z, t_{0}\in [0,T]\)上正交,就是指在三角函数系\((2.1)\)中任何不同的两个函数的乘积在该区间上的积分等于0;两个相同函数的乘积在该区间上的积分不等于0。

3. 傅里叶级数的求解

对(1.3)式的两边在\([t_{0},t_{0}+T]\)上积分,可以得到:

\[\begin{aligned} \int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)dt&=\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}\frac{a_{0}}{2}dt+\sum_{n=1}^{\infty}\left[\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}a_{n}\cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)dt+\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}b_{n}\sin(\frac{2\pi nt}{T})dt\right]\\ \end{aligned} \]

根据三角函数系的正交性,上式的右边除了第一项外,其余各项均为0,所以:

\[\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)dt=\frac{a_{0}}{2}\cdot T \]

于是得到:

\[a_{0}=\frac{2}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)dt \tag{3.1} \]

然后求\(a_{n}\):在\((3.1)\)式两端乘以\(\cos(\frac{2\pi kt}{T})\),再在区间\([t_{0},t_{0}+T]\)逐项积分,可得:

\[\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\cos\left(\frac{2\pi kt}{T}\right)dt=\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}\frac{a_{0}}{2}\cos\left(\frac{2\pi kt}{T}\right)dt+\sum_{n=1}^{\infty}\left[a_{n}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}\cos\left(\frac{2\pi kt}{T}\right)\cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)dt+b_{n}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}\cos\left(\frac{2\pi kt}{T}\right)\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)dt\right] \]

根据三角函数系的正交性,上式右端除\(k=n\)的一项外,其余各项均为零,所以:

\[\begin{aligned} \int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\cos\left(\frac{2\pi kt}{T}\right)dt&=a_{k}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}\cos^{2}\left(\frac{2\pi kt}{T}\right)dt\\ &=\frac{a_{k}}{2}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}\left(1+\cos\left(\frac{2\cdot2\pi kt}{T}\right)\right)dt\\ &=T\cdot\frac{a_{k}}{2} \end{aligned}\]

于是可以得到

\[a_{k}=\frac{2}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\cos\left(\frac{2\pi kt}{T}\right)dt \tag{3.3} \]

类似地,在\((3.1)\)式两端乘以\(\sin(\frac{2\pi kt}{T})\),再在区间\([t_{0},t_{0}+T]\)逐项积分,可得:

\[b_{k}=\frac{2}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\sin\left(\frac{2\pi kt}{T}\right)dt\quad (k=1,2,3,\cdots) \tag{3.4} \]

由于当k=0时,\(a_{k}\)的表达式正好给出\(a_{0}\),因此,已得结果可以合并写成:

\[\left \{ \begin{aligned} a_{k}&=\frac{2}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\cos\left(\frac{2\pi kt}{T}\right)dt\quad (k=0,1,2,3,\cdots) \\ b_{k}&=\frac{2}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\sin\left(\frac{2\pi kt}{T}\right)dt\quad (k=0,1,2,3,\cdots) \end{aligned} \right. \tag{3.5} \]

如果公式\((3.5)\)中的积分都存在,这时它们定出的系数\(a_{0},a_{1},b_{1},\cdots\)叫做函数\(f(x)\)傅里叶系数,将这些系数带入式\((3.1)\)右端,所得的三角级数

\[f(t)=\frac{a_{0}}{2}+\sum_{n=1}^{\infty}\left[a_{n}\cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)+b_{n}\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)\right] \tag{3.6} \]

也就是所谓的函数\(f(x)\)傅里叶级数

4. 傅里叶级数的复数形式

上一小节我们已经推导出,周期为T的周期信号的傅里叶级数为:

\[\begin{aligned} &f(t)=\frac{a_{0}}{2}+\sum_{n=1}^{\infty}\left[a_{n}\cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)+b_{n}\sin(\frac{2\pi nt}{T})\right]\\ &\left \{ \begin{aligned} a_{n}&=\frac{2}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)dt\quad (n=0,1,2,3,\cdots) \\ b_{n}&=\frac{2}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)dt\quad (n=0,1,2,3,\cdots) \end{aligned} \right. \end{aligned} \tag{4.1} \]

欧拉公式(Euler's Formula)为:

\[ \left \{ \begin{aligned} e^{i\theta}&=\text{cos}\theta + j\text{sin}\theta\\ e^{-i\theta}&=\text{cos}\theta - j\text{sin}\theta\\ \end{aligned} \right. \tag{4.2} \]

据此可以得到:

\[ \left \{ \begin{aligned} \cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)&=\frac{1}{2}(e^{j\frac{2\pi nt}{T}}+e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}) \\ \sin\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)&=\frac{1}{2j}(e^{j\frac{2\pi nt}{T}}-e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}) \\ \end{aligned} \right. \tag{4.3} \]

将式\((4.3)\)带入式\((4.1)\)可得

\[\begin{aligned} f(t) &= \frac{a_{0}}{2}+\sum_{n=1}^{\infty}\left[a_{n}\frac{1}{2}\left(e^{j\frac{2\pi nt}{T}}+e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}\right)+b_{n}\frac{1}{2j}\left(e^{j\frac{2\pi nt}{T}}-e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}\right)\right]\\ &=\frac{a_{0}}{2}+\sum_{n=1}^{\infty}\left[\frac{a_{n}}{2}\left(e^{j\frac{2\pi nt}{T}}+e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}\right)-\frac{jb_{n}}{2}\left(e^{j\frac{2\pi nt}{T}}-e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}\right)\right]\\ &=\frac{a_{0}}{2}+\sum_{n=1}^{\infty}\left[\frac{a_{n}-jb_{n}}{2}e^{j\frac{2\pi nt}{T}}+\frac{a_{n}+jb_{n}}{2}e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}\right] \end{aligned} \tag{4.4} \]

令:

\[F(n)=\frac{1}{2}(a_{n}-jb_{n})\quad n = 1,2,\cdots \tag{4.5} \]

观察式\((4.1)\)可以发现,\(a_{n},b_{n}\)分别是关于\(n\)的偶函数和奇函数。将这个关系带入到式\((4.5)\)可以得到

\[F(-n)=\frac{1}{2}(a_{n}+jb_{n})\quad n = 1,2,\cdots \tag{4.6} \]

将式\((4.5),(4.6)\)带入到式\((4.4)\)可以得到:

\[\begin{aligned} f(t) &= \frac{a_{0}}{2}+\sum_{n=1}^{\infty}\left[F(n)e^{j\frac{2\pi nt}{T}}+F(-n)e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}\right] \\ &= \sum_{n=0}^{0}\frac{a_{0}}{2}e^{j\frac{2\pi nt}{T}} + \sum_{n=1}^{\infty}F(n)e^{j\frac{2\pi nt}{T}}+\sum_{n=1}^{\infty}F(-n)e^{-j\frac{2\pi nt}{T}} \\ &= \sum_{n=0}^{0}\frac{a_{0}}{2}e^{j\frac{2\pi nt}{T}} + \sum_{n=1}^{\infty}F(n)e^{j\frac{2\pi nt}{T}}+\sum_{n=-\infty}^{-1}F(-(-n))e^{-j\frac{2\pi (-n)t}{T}} \\ &= \sum_{n=0}^{0}\frac{a_{0}}{2}e^{j\frac{2\pi nt}{T}} + \sum_{n=1}^{\infty}F(n)e^{j\frac{2\pi nt}{T}}+\sum_{n=-\infty}^{-1}F(n)e^{j\frac{2\pi nt}{T}} \\ &= \sum_{n=-\infty}^{\infty}F(n)e^{j\frac{2\pi nt}{T}} \end{aligned} \]

上式中我们做了\(F(0)=\frac{a_{0}}{2}\)的代换。故此,我们得到了函数\(f(t)\)的指数形式的傅里叶级数为:

\[f(t)=\sum_{n=-\infty}^{\infty}F(n)e^{j\frac{2\pi nt}{T}} \tag{4.7} \]

而其中的\(F(n)\)为:

\[\begin{aligned} F(n)&= \frac{1}{2}(a_{n}-jb_{n}) \\ &=\frac{1}{2}\left[\frac{2}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)dt-j\frac{2}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)dt\right] \\ &=\frac{1}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)\left[\cos\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)-j\sin\left(\frac{2\pi nt}{T}\right)\right]dt\\ &= \frac{1}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}dt \end{aligned} \tag{4.8} \]

公式(4.8)的推导是基于\(n=1,2,3,\cdots\),另外当\(n=-1,-2,-3,\cdots\)由函数关于\(n\)的对称性上式也成立,最后就是当\(n=0\)时,带入上式,可以发现其结果兼容式\((4.5)\),因此也符合。综上所示对于一个周期为T的周期函数,其指数形式的傅里叶级数为:

\[f(t)=\sum_{n=-\infty}^{\infty}F(n)e^{j\frac{2\pi nt}{T}} \]

\[F(n)=\frac{1}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}dt \]

频谱:上式中\(F(n)\)就是函数\(f(t)\)的频谱,每个n代表一条谱线。

5. 傅里叶变换推导

上一小节我们已经推导出周期为T的函数\(f(t)\)的复数形式的傅里叶级数为:

\[f(t)=\sum_{n=-\infty}^{\infty}F(n)e^{j\frac{2\pi nt}{T}} \tag{5.1} \]

\[\begin{aligned} F(n)&=\frac{1}{T}\int_{t_{0}}^{t_{0}+T}f(t)e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}dt\\ &=\frac{1}{T}\int_{-\frac{T}{2}}^{\frac{T}{2}}f(t)e^{-j\frac{2\pi nt}{T}}dt,\quad \text{let }\ t_{0}=-\frac{T}{2} \end{aligned}\tag{5.2}\]

上面讨论的都是周期函数,那么对于非周期函数,傅里叶级数又有什么变化呢?

首先观察\(F(n)\)。对于非周期函数\(f(t)\),其周期\(T_{1}\rightarrow \infty\),其频谱为

\[\begin{aligned} F(n)&=\lim_{T_{1}\rightarrow\infty}\frac{1}{T_{1}}\int_{-\frac{T_{1}}{2}}^{\frac{T_{1}}{2}}f(t)e^{-j\frac{2\pi nt}{T_{1}}}dt\\ &\overset{\frac{1}{T_{1}}=f_{1}}{=}\lim_{f_{1}\rightarrow 0}\left[\color{red}{f_{1}}\color{blue}{\int_{-\frac{1}{2f_{1}}}^{\frac{1}{2f_{1}}}f(t)e^{-j2\pi nf_{1}t}dt}\right] \end{aligned}\tag{5.3}\]

可见非周期函数的频谱由两部分组成,其一为

\[\lim_{f_{1}\rightarrow0}f_{1}=0\tag{5.4} \]

其二为

\[\begin{aligned} \lim_{f_{1}\rightarrow 0}\int_{-\frac{1}{2f_{1}}}^{\frac{1}{2f_{1}}}f(t)e^{-j2\pi nf_{1}t}dt &= \int_{-\infty}^{\infty}f(t)\left[\lim_{f_{1}\rightarrow 0}e^{-j2\pi nf_{1}t}\right]dt\\ \end{aligned}\]

上式中右边的离散变量\(nf_{1}\)之间的间隔\(\Delta(nf_{1})=(n+1)f_{1}-nf_{1}=f_{1}\)趋于零,因此从离散变量\(nf_{1}\)变为连续变量\(f\)

\[\begin{aligned} \lim_{f_{1}\rightarrow 0}\int_{-\frac{1}{2f_{1}}}^{\frac{1}{2f_{1}}}f(t)e^{-j2\pi nf_{1}t}dt &= \int_{-\infty}^{\infty}f(t)\left[\lim_{f_{1}\rightarrow 0}e^{-j2\pi nf_{1}t}\right]dt\\ &=\color{red}{\int_{-\infty}^{\infty}f(t)e^{-j2\pi ft}dt} \end{aligned}\tag{5.5}\]

考虑两种情况:
(5.5)式为无限值:

\[\int_{-\infty}^{\infty}f(t)e^{-j2\pi ft}dt =\infty \]

此时

\[F(n)=\left(\lim_{f_{1}\rightarrow0} f_{1}\right)\cdot \left(\int_{-\infty}^{\infty}f(t)e^{-j2\pi ft}dt\right) \]

的值是不确定的。

(5.5)式为有限值:

\[\int_{-\infty}^{\infty}f(t)e^{-j2\pi ft}dt = M <\infty \]

此时

\[F(n)=\left(\lim_{f_{1}\rightarrow0} f_{1}\right)\cdot \left(\int_{-\infty}^{\infty}f(t)e^{-j2\pi ft}dt\right)=0 \]

可见\(F(n)\)不适合再作为频谱。考虑定义

\[F(f)=\lim_{f_{1}\rightarrow 0}\frac{F(n)}{f_{1}}=\int_{-\infty}^{\infty}f(t)e^{-j2\pi ft}dt\tag{5.6} \]

为非周期函数\(f(t)\)的频谱,此即为非周期函数的傅里叶变换。

对于非周期函数\(f(t)\)的傅里叶级数

\[\begin{aligned} f(t)&=\sum_{n=-\infty}^{\infty}F(n)e^{j\frac{2\pi nt}{T_{1}}}\\ &=\lim_{f_{1}\rightarrow0}\sum_{n=-\infty}^{\infty}\frac{F(n)}{f_{1}}e^{j2\pi nf_{1}t} \Delta(nf_{1}) \end{aligned}\]

带入以下关系:

\[\begin{aligned} \frac{1}{T_{1}}=f_{1}\\ nf_{1}\rightarrow f\\ \sum_{n=-\infty}^{\infty}\rightarrow \int_{-\infty}^{\infty}\\ \Delta(nf_{1}) \rightarrow df\\ F(f)=\lim_{f_{1}\rightarrow 0}\frac{F(n)}{f_{1}} \end{aligned} \]

可以得到:

\[f(t) = \int_{-\infty}^{\infty}F(f)e^{j2\pi ft}df\tag{5.7} \]

至此得到傅里叶变换对:

\[\begin{aligned} F(f)&=\int_{-\infty}^{\infty}f(t)e^{-j2\pi ft}dt \\ f(t) &= \int_{-\infty}^{\infty}F(f)e^{j2\pi ft}df \end{aligned}\]

参考资料

[1]. 同济大学,《高等数学》,第五版

[2]. 郑丽君,《信号与系统》,第二版

posted @ 2024-01-26 14:39  Vinson88  阅读(678)  评论(0编辑  收藏  举报