解析函数/全纯函数
解析函数
-
在区域 D D D 内每一点都可导的函数, 称为 D D D 内的解析函数,或者说函数在 D D D 内解析【满足可微与C-R方程即可】。函数 f ( z ) f(z) f(z)的不解析点称为奇点。【解析函数也叫全纯函数】
C-R方程反映了解析函数的实部与虚部之间的联系,我们可以得到 u x = v y , u y = − v x u_x=v_y,u_y=-v_x ux=vy,uy=−vx。例如实部 u ( x , y ) u(x, y) u(x,y),就可以唯一地确定其虚部。
解析函数可以解释为任何一种无旋、无散度 [无源无旋] 的平面稳定场的复势。例如平面静电场
复势: f ( z ) = u + i v u f(z)=u+i v \quad u f(z)=u+ivu 为力函数, v v v 为势函数 -
不是任意一个二元函数都可以用来作为解析函数的实部或虚部,解析函数的实部 u ( x , y ) u(x, y) u(x,y) 和虚部 v ( x , y ) v(x, y) v(x,y) 的二阶偏导数一定存在并且连续,因此,根据 Cauchy-Riemann 方程,有
∂ 2 u ∂ x 2 = ∂ ∂ x ∂ v ∂ y = ∂ 2 v ∂ x ∂ y , ∂ 2 u ∂ y 2 = ∂ ∂ y ( − ∂ v ∂ x ) = − ∂ 2 v ∂ x ∂ y ∂ 2 v ∂ x 2 = ∂ ∂ x ( − ∂ u ∂ y ) = − ∂ 2 u ∂ x ∂ y , ∂ 2 v ∂ y 2 = ∂ ∂ y ∂ u ∂ x = ∂ 2 u ∂ x ∂ y \begin{array}{ll} \frac{\partial^{2} u}{\partial x^{2}}=\frac{\partial}{\partial x} \frac{\partial v}{\partial y}=\frac{\partial^{2} v}{\partial x \partial y}, & \frac{\partial^{2} u}{\partial y^{2}}=\frac{\partial}{\partial y}\left(-\frac{\partial v}{\partial x}\right)=-\frac{\partial^{2} v}{\partial x \partial y} \\ \frac{\partial^{2} v}{\partial x^{2}}=\frac{\partial}{\partial x}\left(-\frac{\partial u}{\partial y}\right)=-\frac{\partial^{2} u}{\partial x \partial y}, & \frac{\partial^{2} v}{\partial y^{2}}=\frac{\partial}{\partial y} \frac{\partial u}{\partial x}=\frac{\partial^{2} u}{\partial x \partial y} \end{array} ∂x2∂2u=∂x∂∂y∂v=∂x∂y∂2v,∂x2∂2v=∂x∂(−∂y∂u)=−∂x∂y∂2u,∂y2∂2u=∂y∂(−∂x∂v)=−∂x∂y∂2v∂y2∂2v=∂y∂∂x∂u=∂x∂y∂2u
由C-R方程可推出, u ( x , y ) u(x, y) u(x,y) 和 v ( x , y ) v(x, y) v(x,y) 都必须满足二维 Laplace 方程∂ 2 u ∂ x 2 + ∂ 2 u ∂ y 2 = 0 , ∂ 2 v ∂ x 2 + ∂ 2 v ∂ y 2 = 0 \frac{\partial^{2} u}{\partial x^{2}}+\frac{\partial^{2} u}{\partial y^{2}}=0, \quad \frac{\partial^{2} v}{\partial x^{2}}+\frac{\partial^{2} v}{\partial y^{2}}=0 ∂x2∂2u+∂y2∂2u=0,∂x2∂2v+∂y2∂2v=0
则解析函数的实部和虚部必须是调和级数, Δ u = 0 , Δ v = 0 \Delta u=0,\Delta v=0 Δu=0,Δv=0。我们把在区域内满足C-R条件的两个调和函数 u , v u, v u,v 称为共轭调和函数。【共轭性 即 满足C-R方程】
初等解析函数
幂函数 z n z^n zn
当 n = 0 , 1 , 2 , ⋯ n=0,1,2, \cdots n=0,1,2,⋯ 时, z n z^{n} zn 在 C \mathbb{C} C 内解析; 并且当 n = 1 , 2 , ⋯ n=1,2, \cdots n=1,2,⋯ 时, z n z^{n} zn 在 z = ∞ z=\infty z=∞ 不解析。 当 n = − 1 , − 2 , ⋯ n=-1,-2, \cdots n=−1,−2,⋯ 时, z n z^{n} zn 在除 z = 0 z=0 z=0外的复平面处处解析。
在
z
n
z^{n}
zn 的解析区域内:
(
z
n
)
′
=
n
z
n
−
1
\left(z^{n}\right)^{\prime}=n z^{n-1}
(zn)′=nzn−1
指数函数
e
z
\mathrm{e}^{z}
ez
e
z
=
e
x
+
i
y
=
e
x
(
cos
y
+
i
sin
y
)
e
z
1
⋅
e
z
2
=
e
x
1
+
i
y
1
⋅
e
x
2
+
i
y
2
=
e
x
1
+
x
2
⋅
e
i
(
y
1
+
y
2
)
=
e
(
x
1
+
x
2
)
+
i
(
y
1
+
y
2
)
=
e
z
1
+
z
2
\mathrm{e}^{z}=\mathrm{e}^{x+\mathrm{i} y}=\mathrm{e}^{x}(\cos y+\mathrm{i} \sin y)\\ \mathrm{e}^{z_{1}} \cdot \mathrm{e}^{z_{2}}=\mathrm{e}^{x_{1}+\mathrm{i} y_{1}} \cdot \mathrm{e}^{x_{2}+\mathrm{i} y_{2}}=\mathrm{e}^{x_{1}+x_{2}} \cdot \mathrm{e}^{\mathrm{i}\left(y_{1}+y_{2}\right)}=\mathrm{e}^{\left(x_{1}+x_{2}\right)+\mathrm{i}\left(y_{1}+y_{2}\right)}=\mathrm{e}^{z_{1}+z_{2}}
ez=ex+iy=ex(cosy+isiny)ez1⋅ez2=ex1+iy1⋅ex2+iy2=ex1+x2⋅ei(y1+y2)=e(x1+x2)+i(y1+y2)=ez1+z2
e
z
\mathrm{e}^{z}
ez 在
C
\mathbb{C}
C 内解析,
(
e
z
)
′
=
e
z
\left(\mathrm{e}^{z}\right)^{\prime}=\mathrm{e}^{z}
(ez)′=ez
但
e
z
\mathrm{e}^{z}
ez在无穷远点无定义,当然也不解析。例如,当
z
z
z 沿正实轴或负实轴趋于
∞
\infty
∞ 时,
e
z
\mathrm{e}^{z}
ez 逼近不同的数值。
复指数函数特有而实指数函数不具备的一个性质是周期性, 周期为
2
π
i
2 \pi \mathrm{i}
2πi :
e
z
+
2
π
i
=
e
z
\begin{aligned} \mathrm{e}^{z+2 \pi \mathrm{i}} =\mathrm{e}^{z} \end{aligned}
ez+2πi=ez
三角函数
sin
z
,
cos
z
,
…
\sin z, \cos z,\dots
sinz,cosz,…
复三角函数 sin z , cos z \sin z, \cos z sinz,cosz 可以用复指数函数定义:
(
sin
z
)
′
=
cos
z
,
(
cos
z
)
′
=
−
sin
z
(\sin z)^{\prime}=\cos z, \quad(\cos z)^{\prime}=-\sin z
(sinz)′=cosz,(cosz)′=−sinz
z
=
∞
z=\infty
z=∞ 是它们的唯一奇点。
与实三角函数相同的是,
sin
z
\sin z
sinz 和
cos
z
\cos z
cosz 也都是周期函数, 周期为
2
π
2 \pi
2π。
与三角函数的不同在于,
sin
z
\sin z
sinz 和
cos
z
\cos z
cosz 的模可以大于
1
1
1 例如,
i
sin
i
=
e
−
1
−
e
1
2
=
−
1.1752012
⋯
,
cos
i
=
e
−
1
+
e
1
2
=
1.5430806
⋯
\mathrm{i} \sin \mathrm{i}=\frac{\mathrm{e}^{-1}-\mathrm{e}^{1}}{2}=-1.1752012 \cdots, \quad \cos \mathrm{i}=\frac{\mathrm{e}^{-1}+\mathrm{e}^{1}}{2}=1.5430806 \cdots
isini=2e−1−e1=−1.1752012⋯,cosi=2e−1+e1=1.5430806⋯
sin z = e i z − e − i z 2 i , cos z = e i z + e − i z 2 \sin z=\frac{\mathrm{e}^{\mathrm{i} z}-\mathrm{e}^{-\mathrm{i} z}}{2 \mathrm{i}}, \quad \cos z=\frac{\mathrm{e}^{\mathrm{i} z}+\mathrm{e}^{-\mathrm{i} z}}{2} sinz=2ieiz−e−iz,cosz=2eiz+e−iz
双曲函数 sinh z , cosh z , … \sinh z, \cosh z, \dots sinhz,coshz,…
双曲函数
sinh
z
,
cosh
z
\sinh z, \cosh z
sinhz,coshz 也是通过复指数函数定义的。
sinh
z
=
e
z
−
e
−
z
2
,
cosh
z
=
e
z
+
e
−
z
2
,
tanh
z
=
sinh
z
cosh
z
coth
z
=
cosh
z
sinh
z
,
sech
z
=
1
cosh
z
,
csch
z
=
1
sinh
z
\begin{array}{lll} \sinh z=\frac{\mathrm{e}^{z}-\mathrm{e}^{-z}}{2}, & \cosh z=\frac{\mathrm{e}^{z}+\mathrm{e}^{-z}}{2}, & \tanh z=\frac{\sinh z}{\cosh z} \\ \operatorname{coth} z=\frac{\cosh z}{\sinh z}, & \operatorname{sech} z=\frac{1}{\cosh z}, & \operatorname{csch} z=\frac{1}{\sinh z} \end{array}
sinhz=2ez−e−z,cothz=sinhzcoshz,coshz=2ez+e−z,sechz=coshz1,tanhz=coshzsinhzcschz=sinhz1
由定义可以直接证明,双曲函数和三角函数可以互化,
sinh
z
=
−
i
sin
i
z
,
cosh
z
=
cosi
z
,
tanh
z
=
−
i
tan
i
z
\sinh z=-\mathrm{i} \sin \mathrm{i} z, \quad \cosh z=\operatorname{cosi} z, \quad \tanh z=-\mathrm{i} \tan \mathrm{i} z
sinhz=−isiniz,coshz=cosiz,tanhz=−itaniz
因此,双曲函数的性质完全可以由三角函数推出。相较与三角函数其需要注意的性质:一是周期性,双曲函数
sinh
z
,
cosh
z
,
sech
z
\sinh z, \cosh z, \operatorname{sech} z
sinhz,coshz,sechz 和
csch
z
\operatorname{csch} z
cschz 的周期是
2
π
i
,
tanh
z
2 \pi \mathrm{i}, \tanh z
2πi,tanhz 和
coth
z
\operatorname{coth} z
cothz 的周期是
π
i
\pi \mathrm{i}
πi; 二是导数公式
( sinh z ) ′ = cosh z , ( cosh z ) ′ = sinh z , ( tanh z ) ′ = sech 2 z (\sinh z)^{\prime}=\cosh z, \quad(\cosh z)^{\prime}=\sinh z, \quad(\tanh z)^{\prime}=\operatorname{sech}^{2} z (sinhz)′=coshz,(coshz)′=sinhz,(tanhz)′=sech2z
多值函数
设区域 D ⊆ C D \subseteq \mathbb{C} D⊆C,如果对于复数 z ⊆ D z \subseteq D z⊆D ,有多个数 w w w与之对应, w w w 和 z z z 之间的这种对应关系记为 f f f,则称 f f f 为定义在 D D D 上的多值函数。例如初等函数的逆运算,即开方、求对数等,它们都是多值函数。
对于函数 w = f ( z ) w=f(z) w=f(z)来说, z = 0 z=0 z=0 点具有这样的特性:当 z z z绕它转一整圈回到原处时,多值函数 w = z n w=\sqrt[n]{z} w=nz由一个分支变到另一个分支【 w w w的 θ \theta θ发生变化】,具有这种性质的点称为多值函数 w = f ( z ) w=f(z) w=f(z)的支点。
判断无穷远点是否是支点:将有限区域内所有支点包围在内即可等价于包围了无穷远点,此时对 w w w值进行判断即可判断 ∞ \infty ∞是否是支点。
支割线将定义域切割为含有一条无限长的割线的区域,将定义域用包含支点的射线、线段切割开,使定义域内的任何一条曲线都不包括支点。这样即可定义一个单值的解析函数。
支割线意义:消除多值函数多值性,只要函数不通过支割线,就不会从一个单值分支变到另一个单值分支上。例如 w 2 = z w^{2}=z w2=z的两支 w ( z ) = z = { r e i θ / 2 − r e i θ / 2 \begin{array}{ll} w(z)=\sqrt{z}=\left\{\begin{array}{l} \sqrt{r} \mathrm{e}^{\mathrm{i} \theta / 2}\\-\sqrt{r} \mathrm{e}^{\mathrm{i} \theta / 2} \end{array}\right. \\ \end{array} w(z)=z={reiθ/2−reiθ/2,只要事先确定函数在哪支并保证 θ \theta θ变化不通过支割线,即可将其固定在某一支 w k ( z ) w_k(z) wk(z)上。
a 、 b a、b a、b是 w ( z ) = ( z − a ) ( z − b ) w(z)=\sqrt{(z-a)(z-b)} w(z)=(z−a)(z−b)的支点,当绕包含 a 、 b a、b a、b的曲线一周后相对于 ( z − a ) 、 ( z − b ) (z-a)、(z-b) (z−a)、(z−b)的角度变化 θ 1 、 θ 2 \theta_1、\theta_2 θ1、θ2均为 2 π 2\pi 2π,(z-a)(z-b)变化为 4 π 4\pi 4π,开方后角度变为 2 π 2 \pi 2π, w ( z ) w(z) w(z)无变化,说明 ∞ \infty ∞不是函数的支点
根式函数 w = z n w=\sqrt[n]{z} w=nz
由
w
=
z
n
w=\sqrt[n]{z}
w=nz可得
w
n
=
z
w^{n}=z
wn=z,令
w
=
ρ
e
i
φ
,
z
=
r
e
i
θ
w=\rho \mathrm{e}^{\mathrm{i} \varphi}, z=r \mathrm{e}^{\mathrm{i} \theta}
w=ρeiφ,z=reiθ,代人前式,得
ρ
n
e
n
φ
i
=
r
e
i
θ
\rho^{n} \mathrm{e}^{n\varphi \mathrm{i}}=r \mathrm{e}^{\mathrm{i} \theta}
ρnenφi=reiθ,于是
ρ
n
=
r
,
e
n
φ
i
=
e
i
θ
\rho^{n}=r, \mathrm{e}^{n \varphi \mathrm{i}}=\mathrm{e}^{\mathrm{i} \theta}
ρn=r,enφi=eiθ,所以有
ρ
=
r
n
,
n
φ
=
θ
+
2
k
π
,
k
=
0
,
±
1
,
±
2
,
⋯
.
\rho=\sqrt[n]{r}, n \varphi=\theta+2 k \pi, k=0, \pm 1, \pm 2, \cdots .
ρ=nr,nφ=θ+2kπ,k=0,±1,±2,⋯.
可以看出
w
w
w的模与
z
z
z的模是一一对应的; 而辐角则不然,对应每个
θ
\theta
θ 值,有
n
n
n 个不同的
φ
\varphi
φ值(相差
2
π
2 \pi
2π 的整数倍算作相同值)。
φ
0
=
θ
n
,
φ
1
=
θ
+
2
π
n
,
⋯
,
φ
n
−
1
=
θ
+
2
(
n
−
1
)
π
n
,
\varphi_{0}=\frac{\theta}{n}, \varphi_{1}=\frac{\theta+2 \pi}{n}, \cdots, \varphi_{n-1}=\frac{\theta+2(n-1) \pi}{n},
φ0=nθ,φ1=nθ+2π,⋯,φn−1=nθ+2(n−1)π,
从而得到
n
n
n个不同的
ω
\omega
ω值,即根式函数
w
=
z
n
w=\sqrt[n]{z}
w=nz的通解
w
k
=
r
n
e
i
θ
+
2
k
π
n
,
k
=
0
,
1
,
⋯
,
n
−
1
w_{k}=\sqrt[n]{r} \mathrm{e}^{\mathrm{i} \frac{\theta+2 k \pi}{n}}, k=0,1, \cdots, n-1
wk=nreinθ+2kπ,k=0,1,⋯,n−1
对数函数
Ln
z
\operatorname{Ln} z
Lnz
若 z = e w z=e^{w} z=ew,则 w = Ln z w=\operatorname{Ln} z w=Lnz 。
设 z = r e i θ , w = u + i v z=r \mathrm{e}^{\mathrm{i} \theta},w=u+\mathrm{i} v z=reiθ,w=u+iv,即得 z = e u ⋅ e i v = r e i θ ( θ = a r g z ) z= \mathrm{e}^{u} \cdot \mathrm{e}^{\mathrm{i} v}=r \mathrm{e}^{\mathrm{i} \theta}\quad (\theta=arg\ z) z=eu⋅eiv=reiθ(θ=arg z)。
w
(
z
)
=
ln
r
e
i
(
θ
+
2
k
π
)
=
ln
r
+
i
(
θ
+
2
k
π
)
w(z)=\ln{r}e^{i(\theta+2k\pi)}=\ln{r}+i(\theta+2k \pi)
w(z)=lnrei(θ+2kπ)=lnr+i(θ+2kπ)
则
w
(
z
)
=
L
n
z
=
ln
∣
z
∣
+
i
(
θ
+
2
k
π
)
→
{
R
e
w
=
ln
∣
z
∣
ℑ
w
=
θ
+
2
k
π
,
k
∈
Z
则w(z)=Ln\ z=\ln{|z|}+i(\theta+2k\pi)\rightarrow\left\{\begin{array}{l} Re\ w=\ln|z|\\ \Im\ w=\theta+2k\pi ,k\in Z\end{array}\right.
则w(z)=Ln z=ln∣z∣+i(θ+2kπ)→{Re w=ln∣z∣ℑ w=θ+2kπ,k∈Z
对数函数
w
=
Ln
z
w=\operatorname{Ln} z
w=Lnz 也是多值函数,有无穷多个分支。
若我们限定 Im ( Ln z ) \operatorname{Im}(\operatorname{Ln} z) Im(Lnz) 即 Arg z \operatorname{Arg} z Argz 取主值 arg z ( − π < arg z ⩽ π ) \arg z(-\pi<\arg z \leqslant \pi) argz(−π<argz⩽π),此时 z z z的对数就只有一个,称它为 Ln z \operatorname{Ln} z Lnz的主值支,记为 ln z \ln z lnz。
因此 ln z = ln ∣ z ∣ + i arg z \ln z=\ln |z|+\mathrm{i} \arg z lnz=ln∣z∣+iargz, Ln z = ln z + i 2 k π , k = 0 , ± 1 , ± 2 , ⋯ . \operatorname{Ln} z=\ln z+\mathrm{i} 2 k \pi, \quad k=0, \pm 1, \pm 2, \cdots . Lnz=lnz+i2kπ,k=0,±1,±2,⋯.
在复数域中 z b = e b L n z = e b [ ln ∣ z ∣ + i ( a r g z + 2 k π ) ] , k ∈ Z z^b=e^{b\ Ln z}=e^{b[\ln|z|+i(arg \ z+2k \pi)]},\ k\in Z zb=eb Lnz=eb[ln∣z∣+i(arg z+2kπ)], k∈Z
下一章节:复变积分
更多相关内容传送门:数学物理方法专栏阅读指南
【推荐】国内首个AI IDE,深度理解中文开发场景,立即下载体验Trae
【推荐】编程新体验,更懂你的AI,立即体验豆包MarsCode编程助手
【推荐】抖音旗下AI助手豆包,你的智能百科全书,全免费不限次数
【推荐】轻量又高性能的 SSH 工具 IShell:AI 加持,快人一步
· winform 绘制太阳,地球,月球 运作规律
· 超详细:普通电脑也行Windows部署deepseek R1训练数据并当服务器共享给他人
· 上周热点回顾(3.3-3.9)
· AI 智能体引爆开源社区「GitHub 热点速览」
· 写一个简单的SQL生成工具