高等代数笔记:范德蒙行列式

什么是范德蒙行列式

n阶行列式:

\[\begin{vmatrix} 1 & 1 & 1 & ... & 1\\ a_1 & a_2 & a_3 & ... & a_n\\ ...\\ a_1^{n-2} & a_2^{n-2} & a_3^{n-2} & ... & a_n^{n-2}\\ a_1^{n-1} & a_2^{n-1} & a_3^{n-1} & ... & a_n^{n-1} \end{vmatrix} \]

称为范德蒙(Vandermonde)行列式. n>=2时,其值为

\[\begin{aligned} \prod_{1\le j < i < n}(a_i-a_j)=(a_2-a_1)(a_3-a_1)...(a_{n-1}-a_1)(a_n-a_1)&\\ \cdot(a_3-a_2)...(a_{n-1}-a_2)(a_n-a_2)&\\ \cdot...&\\ \cdot(a_{n-1}-a_{n-2})(a_n-a_{n-2})\\ \cdot(a_n-a_{n-1}) \end{aligned} \]

证明

数学归纳法证明范德蒙行列式.

n=2时,

\[\begin{vmatrix} 1 & 1\\ a_1 & a_2 \end{vmatrix} =a_2-a_1 \]

n=3时,

\[\begin{aligned} \begin{vmatrix} 1 & 1 & 1\\ a_1 & a_2 & a_3\\ a_1^2 & a_2^2 & a_3^2 \end{vmatrix} &\xlongequal{r_3-a_1r_2}\begin{vmatrix} 1 & 1 & 1\\ a_1 & a_2 & a_3\\ 0 & a_2(a_2-a_1) & a_3(a_3-a_1) \end{vmatrix}\\ &\xlongequal{r_2-a_1r_1}\begin{vmatrix} 1 & 1 & 1\\ 0 & a_2-a_1 & a_3-a_1\\ 0 & a_2(a_2-a_1) & a_3(a_3-a_1) \end{vmatrix}\\ &=(a_2-a_1)(a_3-a_1)\begin{vmatrix} 1 & 1\\ a_2 & a_3 \end{vmatrix}\\ &=(a_2-a_1)(a_3-a_1)(a_3-a_2) \end{aligned} \]

这也是猜想范德蒙行列式值为\(\prod_{1\le j < i < n}(a_i-a_j)\)的原因.

假设对于n-1阶范德蒙行列式成立. 其中一个(去掉n阶的第1列、最后1行)为:

\[\begin{vmatrix} 1 & 1 & ... & 1\\ a_2 & a_3 & ... & a_n\\ ...\\ a_2^{n-3} & a_3^{n-3} & ... & a_n^{n-3}\\ a_2^{n-2} & a_3^{n-2} & ... & a_n^{n-2} \end{vmatrix} =\prod_{2\le j < i \le n}(a_i-a_j) \]

如何推导出n阶范德蒙行列式成立?
可将第n-1行的\((-a_1)\)倍加到第n行,接着把第n-2行的\((-a_1)\)倍加到第n-1行,依此类推,最后把第1行的\((-a_1)\)行加到第2行,可得:

\[\begin{aligned} 原式&\xlongequal{\begin{aligned}r_{n-1}-a_1r_{n-2}\\r_{n-2}-a_1r_{n-3}\\...\\r_2-a_1r_1\end{aligned}}\begin{vmatrix} 1 & 1 & 1 & ... & 1\\ 0 & a_2-a_1 & a_3-a_1 & ... & a_n-a_1\\ 0 & a_2^2-a_1a_2 & a_3^2-a_1a_3 & ... & a_n^2-a_1a_n\\ ... & ... & ... & ... & ...\\ 0 & a_2^{n-2}-a_1a_2^{n-3} & a_3^{n-2}-a_1a_3^{n-3} & ... & a_n^{n-2}-a_1a_n^{n-3}\\ 0 & a_2^{n-1}-a_1a_2^{n-2} & a_3^{n-1}-a_1a_3^{n-2} & ... & a_n^{n-1}-a_1a_n^{n-2} \end{vmatrix}\\ &\xlongequal{按第一列展开}\begin{vmatrix} a_2-a_1 & a_3-a_1 & ... & a_n-a_1\\ a_2(a_2-a_1) & a_3(a_3-a_1) & ... & a_n(a_n-a_1)\\ ... & ... & ... & ...\\ a_2^{n-3}(a_2-a_1) & a_3^{n-3}(a_3-a_1) & ... & a_n^{n-3}(a_n-a_1)\\ a_2^{n-2}(a_2-a_1) & a_3^{n-2}(a_3-a_1) & ... & a_n^{n-2}(a_n-a_1) \end{vmatrix}\\ &=(a_2-a_1)(a_3-a_1)...(a_n-a_1)\begin{vmatrix} 1 & 1 & ... & 1\\ a_2 & a_3 & ... & a_n\\ ... & ... & ... & ...\\ a_2^{n-3} & a_3^{n-3} & ... & a_n^{n-3}\\ a_2^{n-2} & a_3^{n-2} & ... & a_n^{n-2} \end{vmatrix}\\ &\xlongequal{由n-1阶假设}(a_2-a_1)(a_3-a_1)...(a_n-a_1)\prod_{2\le j < i \le n}(a_i-a_j)\\ &=\prod_{1\le j < i \le n}(a_i-a_j)\\ \end{aligned} \]

故得证.

应用

判断下面数域K上n元线性方程组是否有解?如果有解,有多少解?

\[\begin{cases} x_1+ax_2+a^2x_3+...+a^{n-1}x_n=b_1\\ x_1+a^2x_2+a^4x_3+...+a^{2(n-1)}x_n=b_2\\ ...\\ x_1+a^nx_2+a^{2n}x_3+...+a^{n(n-1)}x_n=b_n\\ \end{cases} \]

其中,a≠0且当0<r<n时,\(a^r\neq 1\).

解:
系数行列式

\[|A|=\begin{vmatrix} 1 & a & a^2 & ... & a^{n-1}\\ 1 & a^2 & a^4 & ... & a^{2(n-1)}\\ ... & ... & ... & ... & ...\\ 1 & a^n & a^{2n} & ... & a^{n(n-1)} \end{vmatrix} \xlongequal{转置}\begin{vmatrix} 1 & 1 & ... & 1\\ a & a^2 & ... & a^n\\ a^2 & a^4 & ... & a^{2n}\\ ... & ... & ... & ...\\ a^{n-1} & a^{2(n-1)} & ... & a^{n(n-1)} \end{vmatrix} \]

这是个范德蒙行列式,不过\(a_1=a, a_2=a^2, ... a_n=a^n\)
∵a≠0且0<r<n时, \(a^r\neq 1\)
\(a,a^2,...,a^n\)两两各不相等

\[|A|=\prod_{1\le j< i \le n}(a_i-a_j)=\prod_{1\le j< i \le n}(a^i-a^j)\neq 0 \]

根据克莱姆法则定理1知,方程组有唯一解.

posted @ 2024-03-15 16:30  明明1109  阅读(1193)  评论(0编辑  收藏  举报