莫比乌斯反演入门解析

以下教程前半部分来自B站电子科技大学的视频 https://www.bilibili.com/video/av43470417?from=search&seid=9275043167445755699。菜鸡如我就还没看懂。

分割线后半部分教程来自 https://www.luogu.org/blog/An-Amazing-Blog/mu-bi-wu-si-fan-yan-ji-ge-ji-miao-di-dong-xi

教程一

问题引入

给定整数 N 和 M 。求满足 \(1 \leq x \leq N, 1 \leq y \leq M\)\(gcd(x, y)\) 为质数的点对 \((x, y)\) 的个数。

数据范围: \(1 \leq N,M \leq 1000000\)

莫比乌斯(Mobius)函数:

\[\mu(x) = \begin{cases} 1 & \text{: } x = 1 \\ -1 & \text{: } x = p_1p_2...p_k(p_i为不相同质数) \\ 0 & \text{: 其他情况} \end{cases} \]

线性筛

int prime[maxn], prime_tot;
bool prime_tag[maxn];
int mu[maxn];
void pre_calc(int lim) {
	mu[1] = 1;
	for(int i = 2; i <= lim; i++) {
		if(!prime_tag[i]) {
			prime[++prime_tot] = i;
			mu[i] = -1;
		}
		for(int j = 1; j <= prime_tot; j++) {
			if(i*prime[j] > lim) {
				break;
			}
			prime_tag[i*prime[j]] = true;
			if(i % prime[j] == 0) {
				mu[i*prime[j]] = 0;
				break;
			}
			else {
				mu[i*prime[j]] = -mu[i];
			}
		}
	}
}

狄利克雷卷积

\[(f*g)(n) = \sum_{d|n}f(d)g(\frac{n}{d}) \]

积性函数

积性函数:指对于所有互质的整数 a 和 b 有 \(f(ab)=f(a)f(b)\) 的数论。

  • 欧拉函数\(\varphi(n)\)
  • 莫比乌斯函数\(\mu(n)\)
  • 单位函数:\(Id(n) = n\)
  • 不变函数:\(1(n) = 1\)
  • 幂函数:\(Idk(n) = n^k\)
  • 因子个数函数:\(d(n), d = 1*1\)
  • 因子和函数:\(\sigma(n), \sigma = 1 * Id\)
  • 因子函数:\(\sigma k(n)\)
  • 狄利克雷卷积单位元\(\varepsilon = [n == 1]\)

莫比乌斯反演

\[g(n) = \sum_{d|n}f(d) \rightarrow f(n) = \sum_{d|n} \mu(d)g(\frac{n}{d}) \\ g(n) = \sum_{n|d}f(d) \rightarrow f(n) = \sum_{n|d} \mu(\frac{d}{n})g(d) \]

证明一

\[g = f * 1, \mu * g = f * 1 * \mu = f \]

证明二

\[\begin{aligned} \sum_{n|d} \mu(\frac{d}{n})g(d) &= \sum_{k} \mu(k)g(nk) \\ &= \sum_{k} \mu(k) \sum_{(nk)|t}f(t) \\ &= \sum_{t}f(t) \sum_{(nk)|t} \mu(k) \\ &= \sum_{t}f(t) \varepsilon(\frac{t}{n}) \\ &= f(n) \end{aligned} \]

解决问题

\(\sum_{1\leq i \leq N} \sum_{1 \leq j \leq M}[gcd(i, j) == p]\),p是质数

\[f(p) = \sum_{1\leq i \leq N} \sum_{1 \leq j \leq M}[gcd(i, j) == p] \]

\[g(p) = \sum_{1\leq i \leq N} \sum_{1 \leq j \leq M}[p | gcd(i, j)] \]

那么,

\[g(n) = \sum_{n|d}f(d) 且有 g(n) = \lfloor{\frac{N}{n}}\rfloor \lfloor{\frac{M}{n}}\rfloor \]

\[f(n) = \sum_{n|d} \mu(\frac{d}{n})g(d) = \sum_{n|d} \mu(\frac{d}{n}) \lfloor{\frac{N}{d}}\rfloor \lfloor{\frac{M}{d}}\rfloor \]

\[\begin{aligned} ans &= \sum_{n \in prime} \sum_{n|d} \mu(\frac{d}{n}) \lfloor{\frac{N}{d}}\rfloor \lfloor{\frac{M}{d}}\rfloor \\ &= \sum_{n \in prime} \sum_{t} \mu(t) \lfloor{\frac{N}{nt}}\rfloor \lfloor{\frac{M}{nt}}\rfloor (t := d/n) \\ &= \sum_{1 \leq k \leq min(N,M)} \lfloor{\frac{N}{k}}\rfloor \lfloor{\frac{M}{k}}\rfloor \sum_{n|k,n \in prime} \mu(\frac{k}{n}) (k := nt) \end{aligned} \]

\[sum(k) := \sum_{n|k,n \in prime} \mu(\frac{k}{n}) 可以预处理 \]

for(int i = 1; i <= prime_tot; i++) {
	for(int j = 1; prime[i] * j <= up; j++) {
		sum[prime[i] * j] += mu[j];
	}
}

\[ans = = \sum_{1 \leq k \leq min(N,M)} \lfloor{\frac{N}{k}}\rfloor \lfloor{\frac{M}{k}}\rfloor sum(k) \]

整除分块

\(\lfloor \frac{N}{k} \rfloor(1 \leq k \leq N)\) 有约 \(2\sqrt{N}\) 个可能值。快速计算 \(\sum_{}\lfloor \frac{N}{k} \rfloor\) 的方法:

for(int l = 1; l <= N; l = r+1) {
	r = N / (N/l);
	ans += (r-l+1) * (N/l);
}

杜教筛

\(\sum^{n}_{i=1}\mu(i),n \leq 10^{12}\)

\[M(n) := \sum^{n}_{i=1}\mu(i) \]

\[1 = \sum^{n}_{i=1}\varepsilon(i) = \sum^{n}_{i=1}\sum_{d|i}\mu(d) = \sum^{n}_{i=1}\sum^{\lfloor \frac{n}{i} \rfloor}_{j=1}u(j) = \sum^{n}_{i=1}M(\lfloor \frac{n}{i} \rfloor) \]

\[M(n) = 1 - \sum^{n}_{i=2}M(\lfloor \frac{n}{i} \rfloor) \]

int mu_sum[maxn];
unordered_map<long long, int> mp;

int mu_calc(long long n) {
	if(n < lim) {
		return mu_sum[n];
	}
	if(mp.count(n)) {
		return mp[n];
	}
	int ret = 1;
	for(long long l = 2, r; l <= n; l = r+1) {
		r = n / (n/l);
		ret -= (r-l+1) * mu_calc(n/l);
	}
	return mp[n] = ret;
}


教程二

先记住

\[[gcd(i,j) == 1] = \sum_{d|gcd(i, j)} \mu(d) \]

问题 #1

\[\sum^{n}_{i=1} \sum^{m}_{j=1} [gcd(i, j) == 1] , \ \ (n < m) \]

解法

\[原式 = \sum^{n}_{i=1} \sum^{m}_{j=1} \sum_{d|gcd(i, j)} \mu(d) \]

然后枚举 \(d\) ,显然有 \(d\in(1,n)\ \ [d | gcd(i,j)]\) ,于是将 \(d\) 提到前面去,则 \(i、j\) 都是 \(d\) 的倍数,化简得:

\[原式 = \sum^{n}_{d=1} \mu(d) * \lfloor \frac{n}{d} \rfloor * \lfloor \frac{m}{d} \rfloor \]

后面的两个除法可以用上面攻略里的整除分块进行 \(o(\sqrt{n})\) 复杂度的求解,当然也可以跑 \(o(n)\)

问题 #2

\[\sum^{n}_{i=1} \sum^{m}_{j=1} [gcd(i, j) == k] , \ \ (n < m) \]

解法

和上一题很像对吧,同时除以 k:

\[原式 = \sum^{\lfloor \frac{n}{k} \rfloor}_{i=1} \sum^{\lfloor \frac{m}{k} \rfloor}_{j=1} [gcd(i, j) == 1] \]

之后就一模一样了。

问题 #3

\[\sum^{n}_{i=1} \sum^{m}_{j=1} ij[gcd(i, j) == k] , \ \ (n < m) \]

解法

也是同时除以 k :

\[原式 = \sum^{\lfloor \frac{n}{k} \rfloor}_{i=1} \sum^{\lfloor \frac{m}{k} \rfloor}_{j=1} ij[gcd(i, j) == 1] * k^2 \]

因为式子中 \(i、j\) 也被除了 k,需要在末尾补回来。

\[\begin{aligned} 原式 &= \sum^{\lfloor \frac{n}{kd} \rfloor}_{i=1} \sum^{\lfloor \frac{m}{kd} \rfloor}_{j=1} ij \sum_{d|gcd(i,j)}\mu(d) * k^2 \\ &= \sum^{\lfloor \frac{n}{k} \rfloor}_{d=1} \mu(d) * d^2 \sum^{\lfloor \frac{n}{kd} \rfloor}_{i=1} \sum^{\lfloor \frac{m}{kd} \rfloor}_{j=1} ij * k^2 \\ &= k^2 * \sum^{\lfloor \frac{n}{k} \rfloor}_{d=1} \mu(d) * d^2 \sum^{\lfloor \frac{n}{kd} \rfloor}_{i=1} i\sum^{\lfloor \frac{m}{kd} \rfloor}_{j=1} j \end{aligned} \]

然后就发现后两项是个等差数列,也能在复杂度 \(o(\sqrt{n})\) 下求出。

问题 #4

\[\sum^{n}_{i=1} \sum^{m}_{j=1} lcm(i, j) \]

解法

首先: \(lcm(i,j) = \frac{i*j}{gcd(i, j)}\),那么:

\[\begin{aligned} 原式 &= \sum^{n}_{d=1}\sum^{n}_{i=1} \sum^{m}_{j=1} \frac{i*j}{d} * [gcd(i, j) == d] \ \ (同时除d)\\ &= \sum^{n}_{d=1}\sum^{\lfloor \frac{n}{d} \rfloor}_{i=1} \sum^{\lfloor \frac{m}{d} \rfloor}_{j=1} i*j*d * [gcd(i, j) == 1] \\ &= \sum^{n}_{d=1}\sum^{\lfloor \frac{n}{d} \rfloor}_{i=1} \sum^{\lfloor \frac{m}{d} \rfloor}_{j=1} i*j*d \sum_{k|gcd(i,j)} \mu(k) \ \ (枚举k)\\ &= \sum^{n}_{d=1}d \sum^{\lfloor \frac{n}{d} \rfloor}_{k=1} \mu(k)*k^2 \sum^{\lfloor \frac{n}{dk} \rfloor}_{i=1}i\sum^{\lfloor \frac{n}{dk} \rfloor}_{j=1}j \end{aligned} \]

此时已经 \(o(n)\) 了,\(\lfloor \frac{n}{d} \rfloor\) 可以分一次块,\(\lfloor \frac{n}{dk} \rfloor\) 也可以分一次。所以是 \(o(n)\)

后面原作者给出了更优解,我这里懒得贴过程了。也懒得记了。超出我承受范围了。

问题 #5

\[\sum^{n}_{i=1} \sum^{m}_{j=1} d(i*j) \]

其中,\(d(i, j)\) 表示 \(i*j\) 的约数个数。

解法

拿出小本本记个公式:

\[d(i*j) = \sum_{x|i} \sum_{y|j} [gcd(x,y) == 1] \]

怎么证明的,我不想知道...请移步原作者博客。



虽然我什么都还不会

就先这样好了,下班了QAQ。

posted @ 2019-07-19 20:01  Decray  阅读(393)  评论(0编辑  收藏  举报